شرایط حضانت فرزند چگونه است؟ چگونگی گرفتن حضانت فرزند از پدر

خانواده نقش اساسی و مهمی در رشد کودکان دارد، پشتوانه کودک است و باعث آرامش خاطر و امنیت او به حساب می‌آید. اما گاهی بین پدر و مادر مشکلاتی بوجود می‌آید که منجر به طلاق آنها می‌شود. این مسئله روی آینده فرزندان نقش اثرگذاری دارد. به همین خاطر داشتن حضانت فرزندان مطرح می‌شود. اینکه فرزند را چه کسی بزرگ کند و سرپرست او باشد مسئله مهمی است که بعد از طلاق بین زن و مرد بوجود می‌آید. در این مواقع زن و مرد به دنبال وکیل می‌گردند( حال فرقی نمیکند که در کدام شهر باشد، وکیل مشهد یا وکیل تهران و یا وکیل قم ) و گاهی خود مستقیماً به دادگاه خانواده مراجعه می‌کنند و درخواست حضانت فرزند را می کنند. در کلان‌شهر تهران که متأسفانه مسئله طلاق بیش از گذشته در خانواده‌ها زیاد شده است مراجعه به وکیل پایه 1 دادگستری تهران برای طلب حضانت فرزند از طرف زن و یا مرد گسترش پیدا کرده است. شرایط حضانت فرزند شرایط خاصی است که در ادامه مقاله به آن پرداخته شده است. در ادامه ما با همراه باشید.

بیشتر بدانید : بهترین وکیل قم

حضانت چیست؟

حضانت در لغت به معنای سرپرستی است که به عنوان یک وظیفه بر گردن پدر و مادر است. هم پدر و هم مادر وظیفه دارند که این نقش را به درستی ایفا کنند و هیچ یک حق ندارند از این وظیفه خود را رها کنند. پدر و مادر وقتی با هم مشکل دارند و به طلاق و جدایی می‌رسند باید فکری به حال فرزندی که هیچ گناهی ندارد بکنند. فرزند نباید قربانی رابطه اشتباه پدر و مادر شود. سرپرستی او نباید در وسط راه رها شود و او بماند و یک آینده نامعلوم. پدر و مادر هر دو وظیفه دارند حتی بعد از جدایی از فرزند خود مراقبت کنند. البته حضانت و سرپرستی از فرزندان بعد از جدایی با یکی از والدین است. حضانت فرزند با توجه به سن و جنسیت او به پدر و یا مادر تعلق می‌گیرد.

حضانت فرزند بعد از جدایی پدر و مادر

زن و مرد در طول زندگی زناشویی ممکن است به مسائل و مشکلاتی برسند که دیگر ادامه دادن راه برایشان ممکن نباشد. در این صورت به طلاق و جدایی می‌رسند. درخواست طلاق ممکن است از طرف مرد یا زن و یا به صورت توافقی صورت بگیرد. در این هنگام اگر آنها فرزندی نداشته باشند هر کدام راه خود را می‌گیرند و به زندگی بدون هم ادامه می‌دهند. اما اگر پای فرزند وسط باشد و آنها صاحب فرزند و یا فرزندانی باشد مسئله طلاق فرق می‌کند. در این صورت مسئولیت نگهداری و سرپرستی از فرزند برای والدین مطرح می‌شود که باید به دنبال حل آن مشکل باشند. این مسئولیت و تکلیفی است که بر گردن هر دوی آنها است و هیچ کدام نمی‌توانند از آن شانه خالی کنند.

طبق قانون مدنی حضانت فرزند با توجه به سن او مشخص می‌شود. یعنی حضانت فرزندی که پدر و مادرش از هم جدا شده‌اند تا هفت سالگی بر عهده مادر است. پس از آن پدر مکلف است که از بچه نگهداری کند و سرپرست او باشد. البته این وظیفه تا سن بلوغ بر عهده پدر است. همان‌طور که می‌دانید سن بلوغ دختران نه سالگی و سن بلوغ در پسران پانزده سالگی است. بعد از بالغ شدن فرزند و خارج شدن از سن طفولیت، خود فرزند تصمیم‌گیرنده است. یعنی فرزند بالغ شده تصمیم می‌گیرد که با پدر زندگی کند و یا با مادر.

پایان حضانت فرزندان چه وقت است؟

همان طور که گفته شد حضانت فرزند تا هفت سالگی با مادر و بعد از آن با پدر است. اما وقتی به سن بلوغ رسید و به عبارتی دیگر وقتی بالغ شد دیگر خودش تصمیم‌گیرنده می‌شود و دادگاه باید به تصمیم فرزند احترام بگذارد. چرا که حضانت مربوط به اطفال است و وقتی به فرزند بالغ شد دیگر طفل نیست و خودش می‌تواند تصمیم بگیرد که زندگی کردن با پدر برای او بهتر است و یا با مادر شرایط بهتری دارد.

نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که مسئله حضانت با ولایت فرق دارد. فرزندان زیر 18 سال رشید نیستند ولی فرزندان بالای 18 سال رشید محسوب می‌شوند. بنابراین فرزندان حتی اگر به سن بلوغ رسیده باشند ولی 18 ساله نباشند در مسائل مالی نمی‌توانند تصمیم بگیرند و این تصمیم بر عهده ولی او است. ولی فرزند پدر او و در صورت فوت پدر، پدر پدر او یعنی پدربزرگ او است. بنابراین حضانت فرزند حتی اگر با مادر باشد ولایت او تا 18 سالگی بر عهده پدر و یا پدربزرگ او است.

شرایط حضانت فرزند

شرایط حضانت فرزند ممکن است در موارد خاصی تغییر کند. فرزند تا هفت سالگی با مادر زندگی می‌کند. اما بعد از آن اگر مادر ادعا کند که پدرش صلاحتی نگهداری فرزند را ندارد باید آن را در دادگاه مطرح و اثبات کند. مثلاً مادر ادعا کند که پدر فرزندش اعتیاد دارد، بیمادر روانی است و یا اهل فساد و فحشا است. در این صورت دادگاه تعیین می‌کند که شرایط حضانت فرزند بعد از هفت سالگی با کدام یک از والدین باشد. بنابراین با توجه به تبصره 1169 : حضانت فرزند بعد از هفت سالگی در صورت حدوث اختلاف، با رعایت مصلح کودک، به تشخیص دادگاه تعیین می‌شود.

در مقابل هم مسئله به همین ترتیب است. حضانت تا 7 سالگی در صورتی با مادر است که صلاحیت نگهداری فرزند را داشته باشد. اگر مادر شرایطی داشته باشد که این صلاحیت را از او سلب کند پدر می‌تواند به دادگاه مراجعه و با دلیل و مدرک حق حضانت را از مادر بگیرد. اولین شرایط سلب حضانت فرزند از مادر در قانون مدنی شامل ابتلای مادر به جنون و دیوانگی و یا ازدواج مجدد مادر است. طبق ماده 1170 قانون مدنی اگر مادر هنگام نگهداری از فرزند تا قبل از هفت سالگی او دچار جنون شود و یا با شخص دیگری ازدواج کند حق حضانت از او گرفته می‌شود و فرزند باید به پدر واگذار شود.

دومین شرط سلب حضانت فرزند از مادر انحطاط اخلاقی است. موارد انحطاط اخلاقی را ماده 1173 قانون مدنی بیان می‌کند که شامل موارد زیر است:

1. اعتیاد به مواد مخدر، الکی و قمار
2. فساد اخلاقی و فحشاء
3. ابتلا به بیماری های روانی
4. سوء استفاده از فرزند و اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی  مانند تکدی‌گری، قاچاق و…
5. ضرب و جرح فرزند خارج از حد متعارف